زانوی ضربدری یا پای ضربدری نوعی ناهنجاری شایع در زانو ها است که با وجود انحنای غیر عادی در ناحیه پایین پا همراه است و در حالیکه مچ پاها از هم فاصله دارند زانوها بهم چسبیده اند.
در ناهنجاری زانوی ضربدری فاصله عرضی پاها در هنگام راه رفتن و ایستادن از یکدیگر بیشتر میشود و فرد به تدریج روی لبه داخلی پافشار بیشتری وارد میکند و قوس کف پا نیز ممکن است بتدریج از بین برود.
پای ضربدری در بسیاری از نوزادان به دلیل وضعیت قرار گیری در رحم مادر وجود داشته و امری طبیعی است و بتدریج و با رشد کودک و افزایش استحکام استخوان هایش زانوها وضعیت طبیعی پیدا می کنند ولی در صورتی که این وضعیت پس از 7 سالگی نیز وجود داشته باشد انجام اقدامات درمانی برای جلوگیری از بروز عوارض ناشی از پای ضربدری در بزرگسالی ضروری است.
برای بررسی شدت پای ضربدری پزشک اقدام به اندازه گیری فاصله بین قوزک ها در زمانی که زانوها در کنار یکدیگر قرار می گیرند خواهد کرد.
در کودکانی که دچار این ناهنجاری هستند زمانی که زانوها به هم چسبیده اند مچ پاها از هم فاصله دارند و در شرایطی که این فاصله بیش از 10 سانتی متر باشد و یا فرد دچار مشکلات حرکتی شده باشد اقدامات درمانی باید برای وی انجام بگیرد.
علائم و عوارض زانوی ضربدری
- ظاهر غیرطبیعی پاها
- کوتاهی قد
- تغییر الگوی راه رفتن
- افزایش احتمال ابتلا به آرتروز زانو
- افزایش احتمال آسیب پذیری مفصل زانو
- احساس درد در قسمت داخلی زانو
- افزایش احتمال ابتلا به خار پاشنه
دلایل زانوی ضربدری
- راشیتیسم ( نرمی استخوان هاست که اغلب به دلیل کمبود ویتامین دی رخ می دهد )
- اختلال در رشد سیستم اسکلتی
- کوتاهی عضلات دوسر ران
- زود راه افتادن کودک
- قنداق کردن نوزاد
- ناهنجاری های مادرزادی زانوها
- کمبود ویتامین سی
- نقص مادرزادی در تشکیل استخوان ها
روش های درمان
خوشبختانه همانطور که گفته شد این عارضه اغلب با رشد کودک برطرف می شود ولی در صورتی که این مشکل در نسنس نوجوانی نیز همراه کودک باشد برای جلوگیری از بروز عوارضی همچون زانودرد و کمردرد مزمن در بزرگسالی انجام اقدامات درمانی ضروری بنظر می رسد.
فیزیوتراپی موثرترین روش در درمان غیرجراحی ناهنجاری های اسکلتی از جمله زانوی ضربدری است.
فیزیوتراپیست با توجه به سن کودک و همچنین شدت این عارضه برنامه تمرینی خاصی را تنظیم کرده و نحوه انجام آن ها را به کودک و والدینش آموزش می دهد.
تمرینات فیزیوتراپی با تقویت عضلات زانو بخصوص عضلات چهارسر ران به بهبود این عارضه کمک زیادی می کند ، تمرینات کششی نیز دامنه حرکتی زانو را بهبود می بخشند.
تکنیک های درمان دستی و متاساژ نیز برای اصلاح زانوی ضربدری توسط فیزیوتراپیست بر روی زانوهای بیمار اعمال می شوند.
کلمات مرتبط :
